Koning, keizer, admiraal; de WC gebruiken we allemaal. Toch is onze stoelgang een onderwerp waar we niet gemakkelijk over praten, zéker niet wanneer we daar problemen bij ondervinden. Om hier (tenminste een beetje) verandering in te brengen, besteden we in deze Stimulans aandacht aan klachten bij de stoelgang. We gaan in op de toepassing van acupunctuur bij drie veel voorkomende problemen: een spastische dikke darm, obstipatie (verstopping) en diarree. De boodschap? Dankzij een zorgvuldig gekozen behandeling volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde, kan ongemakkelijke stoelgang voortaan de pot op!
Het prikkelbare darmsyndroom
Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) – ook wel spastische colon, of spastische darm genoemd – is een onschuldige aandoening, waar ongeveer 1 op de 5 Nederlanders op gezette tijden hinder van ondervindt. Bijna de helft van alle darmproblemen is het gevolg van zo’n prikkelbare darm. De belangrijkste klachten bij PDS zijn buikpijn en ontlastingsproblemen. De klachten kunnen gedurende periodes wegblijven of nauwelijks waarneembaar zijn, om vervolgens weer tijdenlang op te spelen. Eén ding is zeker: PDS komt altijd ongelegen.
Oorzaken?
Een eenduidige oorzaak van PDS is nog niet bekend. Wel hebben ongeveer twee keer zoveel vrouwen als mannen er last van. Behalve het geslacht, lijkt ook leeftijd een rol te spelen. Zo hebben jong-volwassenen vaker last van onregelmatige en krampachtige darmbewegingen, dan ouderen. Gelukkig verdwijnen de klachten doorgaans vanzelf, wanneer PDS-lijders de middelbare leeftijd bereiken. Een ander fenomeen is dat angst en stress in sommige gevallen de bestaande klachten verergeren. En dat de ene persoon van nature een gevoeligere darmwand heeft dan de ander. Er zijn dan ook evenveel vormen van PDS, als dat er mensen zijn.
De behandeling
Bij de behandeling van PDS gebruikt de therapeut acupunctuurpunten die de vrije circulatie tussen de ingewanden bevorderen, zoals het 6de punt van de driewarmer en het 5de punt van de hartconstrictor-meridiaan. Ook het punt dikke darm 4 – liggend op de duimmuis – is een punt dat voor stimulatie in aanmerking komt. Daarbij raadt de acupuncturist in sommige gevallen aan het dieet aan te passen.
Constipatie
Van een andere orde dan prikkelbare darmen, zijn de klachten bij een niet goed verlopend ontlastingpatroon. Soms ontstaan deze klachten om een duidelijk aanwijsbare reden. Denk aan de vrachtwagenchauffeur die niet in staat is om naar de WC te gaan op tijden dat hij aandrang voelt. Langdurig ophouden, leidt in zijn geval tot een moeizame stoelgang. Deze klachten komen overigens ook voor bij het plassen. Ze zijn doorgaans te verhelpen door training in het ontspannen van de sluitspieren.
Grondige analyse
Wanneer constipatieklachten ontstaan om onduidelijke redenen, is een grondige analyse nodig om tot de juiste diagnose te komen. Tijdens de analyse komen factoren als voeding, leefgewoonten en werk- en privé-omstandigheden aan bod. Ook is er aandacht voor de innerlijke balans. Verder zijn klachten als allergieën, slaapproblemen, vermoeidheidsklachten, gewrichtsklachten en stress belangrijke aanwijzingen voor de acupuncturist. Zo kan hij oorzaken blootleggen, die in eerste instantie niet voor de hand liggen.
Individueel bepaald
Een normale stoelgang laat driemaal per dag tot driemaal per week van zich spreken, en is sterk individueel bepaald. In het algemeen spreken we pas van constipatie, wanneer de aandrang minder vaak optreedt dan normaal en de ontlasting hard en droog is. Bovendien is hierbij sprake van moeilijke en pijnlijke stoelgang. Maar ook als de ontlasting juist week en relatief licht is, wijst dat op obstipatie. De Traditionele Chinese Geneeskunst stelt evenwel twee verschillende diagnoses.
Belangrijke indicator
Ook wanneer u voor heel andere klachten komt dan voor ontlastingsproblemen, vraagt de acupuncturist naar uw stoelgang. Uw stoelgang zegt namelijk veel over de toestand van uw lichaam. Zo duidt constipatie met harde ontlasting meestal op een overmaat aan hitte; een verschijnsel dat meerdere klachten veroorzaakt. Constipatie met weke ontlasting wijst op zijn beurt op een energietekort van Longen en Milt.
Maag 25 en Blaas 25
In de Traditionele Chinese Geneeskunst zijn verschillende oorzaken van constipatie beschreven. Ze variëren van een emotionele herkomst (angsten, stress, overwerkt zijn en vermoeidheid) tot fysieke aanleidingen (langdurige ziekten, teveel pikant eten en koorts). Afhankelijk van de oorzaak, kiest uw acupuncturist voor behandelpunten als Maag 25 (het Mu-punt van de dikke darm: bruikbaar voor alle chronische darmklachten) en Blaas 25. Dit laatste punt ligt op de lage rug, en is uitermate geschikt bij constipatie waarvan hitte de veroorzaker is. Bij constipatie met harde en droge ontlasting, raadt de acupuncturist – als aanvullend onderdeel van de behandeling – het eten van volkorenrijst aan.
Diarree
Diarree ontstaat op verschillende manieren. In de Westerse optiek is de meest voorkomende oorzaak van diarree een infectie van het maag-darmstelsel, vaak veroorzaakt door buikgriep of voedselvergiftiging. Hierbij zorgen diverse bacteriële infecties voor te veel vocht in de darmen. Als reactie hierop scheidt het lichaam het overvloedige water af, dat tegelijkertijd ziektekiemen en giftige stoffen wegspoelt. Daarom is het niet altijd verstandig om stoppende middeltjes te nemen bij buikloop. Bij langdurige diarree bestaat overigens wel het gevaar voor uitdroging. Vooral jonge kinderen en bejaarden moeten hiervoor oppassen. Gevaarlijke situaties zijn te voorkomen door veel te drinken. In de regel is één glas vocht per toiletgang voldoende. Beter nog, is om de verloren zouten aan te vullen met een ORS-preparaat (orale rehydratievloeistoffen).
Voedingsadviezen
Zowel bij chronische constipatie als bij acute diarree spelen hitteverschijnselen een grote rol. Bij chronische diarree staan de koudeaspecten juist centraal. De TCG kent voor ieder geval een andere behandeling. Een doeltreffend punt bijvoorbeeld om koude in de darmen te bestrijden, is Ren Mai 6. Dit punt ligt net onder de navel en zorgt met behulp van de weldadige warmte van de moxastick voor verdrijving van de koude. Naast het behandelen van punten ter bevordering van het algehele herstel, geeft de acupuncturist nog praktische voedingsadviezen. Zo zal hij aangeven dat banaan een koude vrucht is. Het eten van banaan bij chronische diarree is ten zeerste af te raden, terwijl deze vrucht bij een acute diarree-aanval – een hitteverschijnsel – juist wél uitkomst biedt.